Kiedy można zabrać noworodka na pierwszy spacer? To pytanie, które zadaje sobie wiele młodych mam. Tymczasem zalecenia, wraz z postępem wiedzy medycznej, ulegają pewnym modyfikacjom. Kilka-kilkanaście lat wcześniej neonatolodzy jako najwcześniejszy termin wskazywali 3. tydzień życia dziecka, zwłaszcza w chłodne miesiące. Dziś zdrowego, donoszonego noworodka, który przyszedł na świat wiosną lub latem, rodzice mogą zabrać na spacer już w 3.-4. dniu życia. W przypadku maluszków, które urodziły się jesienią lub zimą, spacerowanie powinno się poprzedzić kilkudniowym werandowaniem. Spacery na świeżym powietrzu to niezwykle istotny czynnik wspierający zdrowie i prawidłowy rozwój dziecka. Czynnik, który wywiera także korzystny wpływ na samopoczucie mamy – zarówno fizyczne, jak i psychiczne.[1], [2], [3]

Kiedy z noworodkiem na spacer?

Kiedy pierwszy spacer z noworodkiem? W ciepłych porach roku, gdy temperatura powietrza wynosi ok. 20 st. C (lub nieco więcej), pierwszy spacer można odbyć już z kilkudniowym noworodkiem. W chłodne miesiące pierwsze wyjście należy poprzedzić kilkuminutowym werandowaniem, które przygotuje maluszka do przebywania na świeżym powietrzu. Na czym polega werandowanie? Należy ubrać dziecko tak, jak na spacer, i otworzyć okno na kilkanaście minut. Takie werandowanie można powtarzać kilka razy w ciągu jednego dnia. Pierwsze spacery w chłodne miesiące nie powinny trwać dłużej niż 10-15-minut; z czasem można je stopniowo wydłużać. Warto zabierać maluszka do parku, w miejsca zadrzewione, ciche i spokojne. Należy unikać miejsc zatłoczonych, hałaśliwych, ruchliwych ulic wielkich miast czy poboczy szos.[4], [5]

Jak ubrać dziecko na spacer? Stosownie do warunków atmosferycznych: w taki sposób, by w ciepłe dni maluch uniknął przegrzania, a w chłodne – nie zmarzł. Ogólna zasada mówi, że noworodka należy ubrać tak jak siebie, ale dodać jedną warstwę więcej. Nie należy dopuścić do przegrzania – sprawdzaj, czy dziecko pozostaje w komforcie cieplnym. Jak to zrobić? Ciepłą ręką dotknij skóry maluszka w okolicach karku, zwracając uwagę, czy nie jest wilgotna (spocona) i gorąca. Jeśli jest sucha i ciepła, to znak, że wszystko w porządku. Chłodniejsze stopy i dłonie malucha zazwyczaj nie są powodem do niepokoju.[6]

Jak przygotować dziecko do spaceru?

W pierwszym półroczu maluszek spacery spędza w głębokim wózku, który – gdy dziecko nauczy się pewnie siedzieć – można zamienić na spacerówkę z regulowanym oparciem (do spania). Dziecko zawsze powinno być przypięte szelkami. Należy wybrać wózek wyposażony w parasolkę (nie tylko w „budkę”, która osłania głównie przed wiatrem). Przydatna bywa również moskitiera chroniąca przed owadami, gdy maluch zaśnie. Na spacerze warto mieć przy sobie podstawowy zestaw do przewijania.[7]

Kiedy można wyjść z noworodkiem? Latem najlepiej spacerować z dzieckiem rano, w godzinach między 10.00 a 11.00 lub po południu, po godzinie 16.00 (między godziną 11.00 a 15.00 słońce operuje najsilniej). Zimą niewskazany jest spacer, gdy temperatura spada poniżej –10 st. C.[8]

W ciepłe dni maluszek powinien być ubrany lekko, nie wolno zapominać o ochronie przed nasłonecznieniem. Latem, zwłaszcza gdy wyjmujesz go z wózka, konieczne jest okrycie głowy: z cienkiej, przewiewnej bawełny z daszkiem lub rondem (dobrze, gdy również osłania kark dziecka). Nigdy nie należy narażać dziecka na bezpośrednią ekspozycję na słońce (ani zimą, ani latem). Dla maluchów w pełni wystarczające są promienie ultrafioletowe rozproszone w powietrzu, które wpływają na wytwarzanie witaminy D i chronią przed krzywicą. Noworodka warto zabierać w miejsca zacienione (wśród drzew), w których promienie słoneczne nie padają bezpośrednio na wózek. Nie wolno osłaniać wózka kocykiem lub pieluszką, ponieważ grozi to przegrzaniem. W półcieniu można postawić budkę, rozłożyć parasolkę zainstalowaną przy wózku. Podczas spaceru twarz dziecka powinna być natłuszczona tłustym dziecięcym kremem lub oliwką. Niemowlęta po 6. miesiącu życia można smarować kremem ochronnym z filtrem mineralnym – wybór odpowiedniego preparatu najlepiej skonsultować z lekarzem.[9]

Jak zmieniają się spacery z dzieckiem?

Przez pierwsze kilka miesięcy maluszek często przesypia spacery, z czasem jednak jego zainteresowanie otoczeniem rośnie. W drugim półroczu dziecko zaczyna reagować na dźwięki, obrazy. Maluch słucha z zaciekawieniem, jak opowiadasz mu, co widzi, i pragnie dotknąć elementów świata, które nazywasz i pokazujesz. Duże przeżycie może stanowić widok ptaków na drzewach lub kaczek w stawie. Podczas spaceru warto wziąć dziecko na ręce i zwracać jego uwagę na różne odgłosy: ćwierkanie, miauczenie, szczekanie itp. W ten sposób można pobudzać rozwój słuchu, mowy, uczyć dziecko skupienia. Ciekawym doświadczeniem dla starszego niemowlęcia jest dłuższy piknik w lesie, nad jeziorem. Spacery po parku i po lesie są niezwykle przyjemne i pouczające – dziecko zaintrygowane patrzy, gdy rodzice pokazują, pod którymi drzewami można znaleźć kasztany, żołędzie, szyszki. Maluch może obserwować spadające liście, brać je do rączki, a z czasem układać z nich bukieciki lub wykorzystywać podczas najróżniejszych zajęć plastycznych, inspirowanych przez mamę lub tatę.[10]

Charakter spacerów z małym dzieckiem zmienia się wraz z jego postępami w samodzielnym poruszaniu się. Zauważysz, że maluch ma coraz większą ochotę wyjść z wózka i spędzać czas w sposób bardziej aktywny. Place zabaw, huśtawki czy zjeżdżalnie już w okresie późnego niemowlęctwa są dla dziecka niezwykle atrakcyjne. Tutaj dziecko może spotkać rówieśników i rozwijać swoje zainteresowania społeczne. Na początku 2. roku życia sam akt chodzenia jest dla niego ekscytujący – w tym okresie czas spaceru maluszek chętnie spędza obok wózka, na własnych nóżkach, raz po raz zatrzymując się i kucając, by przyjrzeć się z bliska trawie, zrywać kwiatki lub podnieść kamyk. Ok. 18. miesiąca życia dziecko, które już pewnie się porusza, samo zmierza w kierunku huśtawek lub drabinek. Duże zainteresowanie dzieci wzbudzają piaskownice – zabawa w piasku stanowi kuszące zajecie już w okresie niemowlęcym, gdy tylko dziecko opanuje swobodne siedzenie, branie do rączek przedmiotów, ich przekładanie i upuszczanie. Do takiej zabawy należy wybrać miejsce bezpieczne, np. piaskownicę w przydomowym ogrodzie lub zadbaną, nadmorską plażę z czystym piaskiem (z zakazem wprowadzania psów). Pamiętaj, że piasek w piaskownicach na ogólnodostępnych placach zabaw (niezabezpieczonych przed psami i kotami) może być skażony pasożytami odzwierzęcymi. Do szczególnie niebezpiecznych należą jaja inwazyjne glisty psiej (Toxocara canis) lub glisty kociej (Toxocara cati) pochodzącej od (zarażonych toksokarozą) psów i kotów.[11], [12]

[1]                 Dmoch-Gajzlerska E, Salamończyk M, Łozińska-Czerniak A. Neonatologia. Praktyczne umiejętności w opiece nad noworodkiem. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014, s. 189-191.

[2]                 Weker H. O żywieniu i aktywności fizycznej dzieci – prosto, nowocześnie, praktycznie. Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2015, s. 46-47.

[3]                 Grygalewicz J. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/pielegnacja/52406,spacery-z-malym-dzieckiem Data dostępu: 19.11.2020.

[4]                 Weker H, op. cit.

[5]                 Dmoch-Gajzlerska E, Salamończyk M, Łozińska-Czerniak A, op. cit.

[6]                 Ibidem.

[7]                 Rokicka-Milewska R. Nasze dziecko. Rozwój, pielęgnowanie i wychowanie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015, s. 104-163;246-256.

[8]                 Grygalewicz J, op. cit.

[9]                 Rokicka-Milewska R, op. cit.

[10]              Ibidem.

[11]              Ibidem

[12]              Chen J, Liu Q, Liu G-H et al. Toxocariasis: a silent threat with a progressive public health impact Infect Dis Poverty. 2018;7:59.